اسکلروتراپی

درمان عروق واریسی و عنکبوتی با اسکلروتراپی: روش، مراحل و نکات مهم

مقدمه

عروق واریسی و عنکبوتی که معمولاً در نواحی ساق، ران و گاهی حتی اطراف چشم‌ها ظاهر می‌شوند، یکی از شایع‌ترین مشکلات زیبایی به ویژه در میان خانم‌ها به شمار می‌آید. این عروق که به شکل رگ‌های آبی و پیچ‌خورده دیده می‌شوند، علاوه بر ایجاد ظاهری ناخوشایند، می‌توانند منجر به بروز مشکلات بهداشتی و حتی درد شوند. در حالی که روش‌های مختلفی مانند لیزر و درمان‌های جراحی برای درمان این عروق به کار می‌روند، اما همچنان اسکلروتراپی به عنوان یکی از موثرترین و کم‌عارضه‌ترین روش‌ها شناخته می‌شود.

اسکلروتراپی چیست؟

اسکلروتراپی یک روش درمانی کم‌تهاجمی است که از آن برای از بین بردن عروق واریسی و عنکبوتی استفاده می‌شود. این روش با تزریق یک محلول خاص به درون رگ‌های آسیب‌دیده انجام می‌شود که باعث بسته شدن و از بین رفتن رگ‌های معیوب می‌گردد. محلول تزریقی باعث تحریک رگ‌ها و تغییر در ساختار آن‌ها می‌شود که در نهایت منجر به بسته شدن و محو شدن تدریجی رگ‌ها می‌گردد. پس از گذشت مدت زمان مشخصی، رگ‌های آسیب‌دیده از بین می‌روند و ظاهر پوست بهبود می‌یابد.

تاریخچه اسکلروتراپی

این روش درمانی برای اولین بار در دهه 1930 میلادی معرفی شد و به مرور زمان توسعه یافت. از آن زمان تاکنون، اسکلروتراپی به یکی از انتخاب‌های اصلی برای درمان عروق واریسی و عنکبوتی تبدیل شده است و همچنان به عنوان یک روش معتبر و مؤثر در پزشکی شناخته می‌شود.

مواد مورد استفاده در اسکلروتراپی

ماده‌ای که در اسکلروتراپی برای از بین بردن عروق واریسی استفاده می‌شود، معمولاً پولیدوکانول است. این ماده در مقادیر مشخصی به رگ‌ها تزریق می‌شود و باعث بسته شدن تدریجی آن‌ها می‌شود. در برخی موارد، بسته به نوع و اندازه رگ‌ها، ممکن است از مواد دیگری نیز استفاده شود.

نحوه انجام اسکلروتراپی

اسکلروتراپی معمولاً در مطب یا کلینیک‌های درمانی و تحت نظارت یک پزشک متخصص انجام می‌شود. قبل از انجام درمان، پزشک منطقه مورد نظر را به دقت معاینه می‌کند تا رگ‌های آسیب‌دیده را شناسایی کرده و میزان درمان مورد نیاز را تعیین نماید. در اینجا مراحل انجام اسکلروتراپی توضیح داده شده است:

1. آماده‌سازی اولیه: پیش از شروع، بیمار ممکن است نیاز به توقف مصرف داروهایی مانند مسکن‌ها، آسپیرین و داروهای ضد التهابی داشته باشد. این داروها می‌توانند باعث افزایش احتمال کبودی و خونریزی شوند، بنابراین پزشک توصیه می‌کند که چند روز قبل از درمان از مصرف این داروها خودداری کنید.

2. تزریق ماده اسکلروزان: در مرحله بعد، پزشک با استفاده از یک سوزن بسیار ریز، محلول اسکلروزان را به داخل رگ‌های آسیب‌دیده تزریق می‌کند. این فرآیند معمولاً بدون نیاز به بیهوشی انجام می‌شود، اما ممکن است برخی از بیماران احساس سوزش یا درد جزئی کنند که این احساس معمولاً گذرا است.

3. بانداژ و پوشیدن جوراب فشاری: پس از تزریق ماده، پزشک ناحیه درمانی را بانداژ کرده و به بیمار توصیه می‌کند که از جوراب فشاری بلند استفاده کند. این جوراب‌ها کمک می‌کنند تا فشار مناسبی به رگ‌ها وارد شود و فرآیند درمان به بهترین شکل پیش برود. معمولاً بیمار باید این جوراب‌ها را به مدت 48 ساعت به طور مداوم بپوشد.

4. مدت زمان درمان و تعداد جلسات: هر جلسه اسکلروتراپی معمولاً حدود 30 دقیقه طول می‌کشد. بسته به تعداد و اندازه رگ‌های آسیب‌دیده، ممکن است بیمار به 2 یا 3 جلسه درمانی نیاز داشته باشد. در موارد شدیدتر، ممکن است تعداد جلسات بیشتر باشد. فاصله بین هر جلسه درمانی حدود 4 تا 6 هفته است.

اقدامات قبل و بعد از اسکلروتراپی

اقدامات قبل از اسکلروتراپی:

• از آنجا که استفاده از داروهای ضدالتهاب و مسکن می‌تواند خطر خونریزی و کبودی را افزایش دهد، بهتر است حداقل 3 روز قبل از درمان مصرف این داروها متوقف شود.
• ویتامین E و چای سبز نیز می‌توانند احتمال کبودی را افزایش دهند، بنابراین بهتر است مصرف این مواد قبل از درمان قطع شود.
• در صورتی که بیمار سابقه آلرژی به هر ماده‌ای دارد، باید این موضوع را با پزشک در میان بگذارد.

اقدامات بعد از اسکلروتراپی:

• پس از درمان، بیمار باید جوراب فشاری بپوشد و از آن در طول روز به مدت 48 ساعت استفاده کند. پس از گذشت این مدت، بیمار می‌تواند از جوراب‌ها تنها در شب استفاده کند.
• به بیماران توصیه می‌شود که بلافاصله پس از درمان راه رفتن را شروع کنند. این کار به بهبود گردش خون و سرعت بخشیدن به فرآیند درمان کمک می‌کند.
• بیمار باید از انجام فعالیت‌های سنگین بدنی، سونا، جکوزی و حمام‌های آب داغ برای یک هفته اجتناب کند.
• در صورتی که درد یا ناراحتی جزئی پس از درمان احساس شود، استفاده از داروهای مسکن توصیه می‌شود.

عوارض و خطرات اسکلروتراپی

اسکلروتراپی به‌طور کلی روشی بی‌خطر است، اما مانند هر روش درمانی دیگری، ممکن است عوارضی داشته باشد. از جمله عوارض رایج این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. التهاب سیاهرگ‌های سطحی: در برخی بیماران، ممکن است در محل تزریق، توده‌های دردناکی ایجاد شود. این توده‌ها معمولاً به‌طور طبیعی از بین می‌روند.

2. تغییر رنگ پوست: در برخی موارد، ممکن است رنگ پوست در محل تزریق تغییر کند، که این تغییر رنگ معمولاً به‌مرور زمان برطرف می‌شود.

3. ترومبوز عمقی: در صورتی که ماده تزریقی به رگ‌های عمقی منتقل شود، ممکن است باعث لخته شدن خون در این رگ‌ها شود. با این حال، این عارضه نادر است و معمولاً با استفاده از سوزن‌های بسیار ریز و دقیق، احتمال وقوع آن به حداقل می‌رسد.

4. زخم سطحی: در موارد نادر، ممکن است ماده تزریقی در بافت‌های اطراف رگ نشت کرده و باعث ایجاد زخم شود. این زخم‌ها معمولاً به‌مرور زمان بهبود می‌یابند.

موارد منع اسکلروتراپی

در صورتی که بیمار باردار باشد، اسکلروتراپی برای او ممنوع است. همچنین افرادی که مشکلات انعقادی خون دارند باید قبل از انجام این درمان، با پزشک خود مشورت کنند تا از ایمن بودن آن مطمئن شوند. در صورتی که فرد داروهای ضد انعقادی مصرف کند، باید با پزشک خود هماهنگی‌های لازم را انجام دهد.

میزان موفقیت اسکلروتراپی

میزان موفقیت اسکلروتراپی در از بین بردن عروق واریسی و عنکبوتی بسیار بالا است. بر اساس مطالعات، حدود 50 تا 80 درصد از رگ‌های درمان‌شده در هر جلسه از بین می‌روند. رگ‌های کوچک‌تر مانند رگ‌های عنکبوتی معمولاً پس از 3 تا 6 هفته از بین می‌روند، در حالی که برای رگ‌های بزرگتر ممکن است این فرآیند 3 تا 4 ماه طول بکشد. در صورتی که پس از درمان، رگ‌ها به‌طور کامل از بین نروند، درمان‌های تکمیلی می‌توانند موثر باشند.

نتیجه‌گیری

اسکلروتراپی یکی از روش‌های مؤثر، کم‌تهاجمی و با عوارض محدود برای درمان عروق واریسی و عنکبوتی است. این روش علاوه بر رفع مشکلات زیبایی، به کاهش درد و علائم ناشی از این رگ‌ها کمک می‌کند. با انجام این درمان تحت نظارت پزشک متخصص و رعایت نکات قبل و بعد از درمان، می‌توان نتایج مطلوب و پایداری را کسب کرد.