درمان انواع تومورهای کبدی با امواج مایکروویو تحت هدایت تصویربرداری: روش‌های نوین و موثر
مقدمه
در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های چشمگیری در درمان انواع تومورهای کبدی با استفاده از تکنیک‌های رادیولوژی اینترونشنال (مداخله‌ای) صورت گرفته است. این روش‌ها به‌ویژه در درمان تومورهای کبدی که به دلیل موقعیت خاص یا سایر عوامل از جراحی‌های باز قابل درمان نیستند، جایگزین‌های کارآمدی به شمار می‌آیند. رادیولوژی اینترونشنال به مجموعه‌ای از روش‌های درمانی اطلاق می‌شود که با استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن یا سونوگرافی، امکان انجام درمان‌های دقیق و موثر را بدون نیاز به جراحی فراهم می‌آورد. این روش‌ها به‌ویژه برای بیماران مسن‌تر یا بیمارانی که شرایط عمومی مناسبی ندارند، بسیار مناسب هستند زیرا عوارض کمتری دارند و دوره نقاهت کوتاه‌تری را می‌طلبند.
تومورهای کبدی: انواع و علائم
تومورهای کبدی به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: تومورهای اولیه و تومورهای متاستاتیک. تومورهای اولیه از خود کبد منشأ می‌گیرند، در حالی‌که تومورهای متاستاتیک به‌وسیله سرایت سلول‌های سرطانی از دیگر بخش‌های بدن به کبد ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین نوع تومورهای متاستاتیک کبد، آنهایی هستند که از سرطان کولورکتال (روده بزرگ و راست روده) به کبد منتشر می‌شوند. در واقع، سرطان کولورکتال به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد متاستاز کبدی شناخته می‌شود. طبق تحقیقات، حدود ۲۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال درجه ۲ و ۵۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال درجه ۳ دچار متاستاز کبدی می‌شوند.
علائم تومورهای کبدی ممکن است بسته به اندازه و موقعیت تومور متغیر باشد، اما علائم شایع آن عبارتند از:
- بی‌اشتهایی: کاهش اشتها یکی از علائم اولیه تومورهای کبدی است.
- تب: تب‌های غیرقابل توضیح ممکن است به‌ویژه در مراحل پیشرفته بیماری مشاهده شوند.
- زردی: زرد شدن پوست و چشم‌ها که ناشی از انسداد مجاری صفراوی است.
- تهوع و استفراغ: مشکلات گوارشی مانند تهوع و استفراغ که ممکن است همراه با درد شکمی باشد.
- تعریق زیاد: عرق زیاد بدون دلیل مشخص نیز ممکن است به‌دنبال تومورهای کبدی بروز کند.
- کاهش وزن: کاهش وزن غیرطبیعی و بی‌دلیل می‌تواند نشانه‌ای از وجود تومور در کبد باشد.
عوارض احتمالی تومورهای کبدی
در مراحل پیشرفته تومورهای کبدی، ممکن است عوارض جدی‌تری به‌وجود بیاید. برخی از عوارض متداول این بیماری شامل موارد زیر است:
- انسداد جریان صفرا: هنگامی که تومور باعث فشرده شدن مجاری صفراوی می‌شود، صفرا به درستی تخلیه نمی‌شود که منجر به زردی می‌گردد.
- کاهش اشتها: با پیشرفت تومور و اختلال در عملکرد کبد، اشتهای بیمار به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
- نارسایی کبد: در مراحل نهایی، زمانی که کبد قادر به انجام وظایف خود نیست، نارسایی کبدی می‌تواند رخ دهد.
- درد شدید: درد در ناحیه شکم که معمولاً به‌علت گسترش تومور به بافت‌های اطراف ایجاد می‌شود.
- کاهش وزن: کاهش وزن ناخواسته ناشی از مشکلات گوارشی و کاهش جذب مواد مغذی در بدن.
روش‌های نوین درمان تومورهای کبدی
در سال‌های اخیر، روش‌های جدید درمانی برای تومورهای کبدی معرفی شده است که علاوه بر کارآیی بالا، عوارض کمتری دارند و روند درمان را سریع‌تر می‌کنند. یکی از این روش‌ها، درمان با استفاده از امواج مایکروویو است که تحت هدایت تصویربرداری انجام می‌شود. در این بخش، به معرفی این روش‌ها خواهیم پرداخت:
۱. کموآمبولیزاسیون سوپر سلکتیو (Super Selective Chemoembolization)
در این روش درمانی که به‌طور ویژه برای تومورهای کبدی استفاده می‌شود، از یک روش خاص آنژیوگرافی برای شناسایی عروق تغذیه‌کننده تومور استفاده می‌شود. پس از شناسایی این عروق، یک ماده مسدودکننده (امبولی) به‌صورت انتخابی در عروق مربوطه تزریق می‌شود تا خون‌رسانی به تومور متوقف گردد. در نتیجه، تومور از منبع تغذیه خود محروم شده و شروع به کوچک شدن می‌کند. این روش معمولاً بدون نیاز به بیهوشی عمومی و تنها با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
۲. شیمی درمانی سوپر سلکتیو (Super Selective Chemotherapy)
شیمی‌درمانی یکی از روش‌های رایج درمان سرطان است، اما در بسیاری از موارد، داروهای شیمی‌درمانی به‌طور سیستمیک به‌تمام بدن تزریق می‌شوند که می‌تواند عوارض جانبی زیادی مانند ریزش مو و تهوع شدید به همراه داشته باشد. در روش شیمی درمانی سوپر سلکتیو، داروی شیمی‌درمانی فقط در ناحیه مورد نظر، یعنی در رگ‌های تغذیه‌کننده تومور، تزریق می‌شود. این روش به بیمار کمک می‌کند تا از عوارض عمومی شیمی درمانی اجتناب کند و تنها عوارض محدودی در محل درمان احساس کند.
۳. سوزاندن تومور با امواج مایکروویو (Microwave Ablation)
یکی از روش‌های مؤثر در درمان تومورهای کبدی، استفاده از امواج مایکروویو برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است. در این روش، یک آنتن مایکروویو به‌طور مستقیم به داخل تومور فرستاده می‌شود و با تولید امواج رادیویی، سلول‌های تومور داغ شده و از بین می‌روند. این روش به‌ویژه برای تومورهای کبدی کوچک مناسب است و می‌تواند به‌عنوان یک روش درمانی مکمل بعد از جراحی یا شیمی‌درمانی استفاده شود.
هدف از درمان تومورهای کبدی با امواج مایکروویو
هدف اصلی از استفاده از امواج مایکروویو در درمان تومورهای کبدی این است که بسیاری از این تومورها به‌دلایل مختلف از جمله موقعیت نامناسب یا اندازه بزرگ قابل جراحی نیستند. بنابراین، استفاده از این روش درمانی کم‌تهاجمی، که به‌طور دقیق و مؤثر تومور را از بین می‌برد، یک گزینه مناسب برای بیمارانی است که امکان جراحی ندارند.
مراحل انجام درمان با امواج مایکروویو
در ابتدا، بیمار در مرکز درمانی پذیرش شده و پس از تشکیل پرونده پزشکی، معاینات اولیه شامل اندازه‌گیری فشار خون، ضربان قلب، و پالس‌اکسیمتری انجام می‌شود. سپس، تحت هدایت تصویربرداری سی‌تی‌اسکن یا فلوروسکوپی، ناحیه مورد نظر استریل شده و برای انجام درمان آماده می‌شود. در طول انجام درمان، بیمار تحت آرام‌بخشی قرار می‌گیرد تا بدون درد و با راحتی کامل تحت درمان قرار گیرد. این فرآیند معمولاً حدود ۴۰ دقیقه طول می‌کشد.
مراقبت‌های پس از درمان
بعد از انجام درمان، بیمار به بخش ریکاوری منتقل می‌شود و تحت نظارت دقیق پزشکان قرار می‌گیرد. معمولاً بیمار پس از ۳۰ دقیقه می‌تواند از بخش ریکاوری خارج شود. در صورتی که نیاز به تکرار درمان وجود داشته باشد، پزشک زمان جلسه بعدی را به بیمار اطلاع خواهد داد. مراقبت‌های پس از درمان شامل مصرف داروهای مسکن، پرهیز از رانندگی و فعالیت‌های سنگین بدنی تا ۲۴ ساعت، و اجتناب از تغییرات ناگهانی وضعیت بدن می‌شود.
عوارض کوتاه‌مدت و نیاز به تماس با پزشک
در برخی موارد، بیمار ممکن است پس از درمان دچار درد خفیف در محل عمل یا سرگیجه شود، به‌ویژه هنگام ایستادن. در صورتی که علائم شدیدتری مانند تب بالا، قرمزی، تورم یا خونریزی از محل درمان مشاهده شود، بیمار باید فوراً با مرکز درمانی تماس بگیرد.
نتیجه‌گیری
درمان تومورهای کبدی با استفاده از امواج مایکروویو تحت هدایت دقیق تصویربرداری، یک روش نوین و مؤثر است که به‌ویژه در تومورهای ک